جغرافیای تاریخی و تاریخ اجتماعی مکران از صدر اسلام تا حمله مغول

مکران منطقه ای وسیع در جنوب شرقی فلات ایران بود که مرزهای آن از کرمان در غرب تا حدود سند در شرق کشیده شده بود. این ناحیه وسیع از شمال به سیستان و از جنوب به دریای عمان محدود بود. ماکا، میکا، موکران، گدروزیا، ژدروزیا و... نامهایی ست که در دوره های مختلف تاریخی به این ناحیه اطلاق می شده است. پژوهش حاضر با معرفی شهرها و آبادیهای ناحیه مکران و توصیف وضعیت جغرافیایی و طبیعی آنجا به بیان خلاصه ای از پیشینه تاریخی این منطقه از پیش از اسلام تا حمله مغول و سپس بررسی اوضاع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مکران با روش توصیفی و تحلیلی پرداخته است. گستردگی مرزها، موقعیت خاص جغرافیایی آنجا در کنار دریای عمان و عبور شبکه ای از راههای مهم زمینی و دریایی این ناحیه را در زمینه کشاورزی، تجاری و نظامی اهمیت و رونق داده بود. اما همین موقعیت خاص جغرافیایی و دورافتادگی این ناحیه از مرکز خلافت زمینه حضور و رشد گروهها و فرقه های انحرافی و ضدحکومتی را در آنجا فراهم کرده بود؛ به طوری که این ناحیه همواره مأمن و معبری برای افراد و گروههای شورشی و ماجراجو بود. این رفت و آمدها علاوه بر تأثیراتی که در ترکیب جمعیتی مکران داشت، بر گرایشات دینی مردم این ناحیه نیز اثر گذاشت.